Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang (Wzd) is vanaf 1 januari 2020 een feit. De wet gaat uit van het principe ‘Nee, tenzij’. De zorg voor mensen met dementie en mensen met een verstandelijke beperking moet zoveel mogelijk op vrijwillige basis plaatsvinden, tenzij het niet anders kan.

Vanaf 2019 is met diverse mensen binnen de organisatie gewerkt aan de voorbereiding en implementatie van de Wet zorg en dwang. In het kwaliteitsverslag over 2021 staat beschreven wat er de afgelopen jaren is bereikt. Zo zijn onder andere zorgverantwoordelijken en medewerkers geschoold, zijn taken en verantwoordelijkheden van Wzd-functionarissen beschreven en zijn de Wzd-functionarissen formeel benoemd. Er is een dashboard met cijfers over onvrijwillige zorg ontwikkeld. Er is een toolkit voor zorgverantwoordelijken ingericht met alle handige en noodzakelijke informatie en er is een voorstel geschreven en besproken om een Wzd-bureau op te richten als overgang van project naar staande organisatie.

Het Wzd-bureau is een in- en extern aanspreekpunt als het gaat om onvrijwillige zorg. Het Wzd-bureau en de daaraan gekoppelde Wzd-functionarissen zijn onder andere verantwoordelijk voor het actueel houden van de Wzd-processen, dienen als vraagbaak voor Wzd (gerelateerde) onderwerpen en zijn verantwoordelijk voor de borging van de kwaliteit van het proces en de uitvoering van de Wzd organisatiebreed.

Wat is er bereikt in 2022?

De bedoeling was dat het project in 2022 zou worden afgerond en overgedragen aan de lijn. Het is gelukt om het Wzd-bureau onder te brengen in de lijn, namelijk bij de Centrale behandeldienst. Het project is echter nog niet afgerond, waardoor de projectstatus nog een tijdje doorloopt in 2023.

In 2022 is onder andere het volgende bereikt:

  • In 2022 zijn er klankbordgroepen Wzd ingericht voor de gehandicaptenzorg, de jeugdzorg en de ouderenzorg. Dit om de dagelijkse praktijk goed in beeld te hebben en hierop te kunnen anticiperen.
  • Naar aanleiding van de reparatiewetgeving rondom de Wzd zijn er aanpassingen in de werkprocessen gedaan. Het algemeen beleid is herzien en er zijn aanvullende beleidsdocumenten gemaakt ten aanzien van de ambulante zorg en de jeugdzorg. Dit betreft een verbijzondering van het algemeen beleid, omdat in deze settingen specifieke wetgeving van geldt.
  • In Bewaring Stelling (IBS) werkproces is tot stand gekomen met input vanuit diverse organisatieonderdelen en in afstemming met de crisisregisseur van het zorgkantoor. Een in bewaring stelling op grond van de Wet zorg en dwang is een verplichte opname in een spoedsituatie.
  • Daarnaast is het proces rondom de Rechterlijke Machtiging intern gestroomlijnd. Afdeling zorglogistiek gaat hierin ook een rol spelen t.a.v. de administratieve verwerking. Een rechterlijke machtiging is een beslissing van de rechter om een cliënt gedwongen op te nemen, er is geen sprake van een spoedprocedure zoals bij een IBS.  
  • In samenwerking met de afdeling Marketing & Communicatie is een eenvoudig leesbare versie van de Wzd analyse gemaakt. Verder is er nadrukkelijk ingezet op organisatie brede communicatie over de Wzd met als doel het gesprek over de Wzd te ondersteunen. Zo hebben alle locaties een kletspot en posters met stellingen ontvangen.
  • Er is 6-wekelijks een overleg tussen de adviseurs Zorg & kwaliteit (verbonden aan de Wzd) en de vertrouwenspersonen Wzd van Quasir. Er zijn in 2022 twee nieuwe vertrouwenspersonen begonnen.
  • De voorbereidende werkzaamheden voor een audit op de Wzd zijn verricht. De audit zal vanwege de overgang naar ONS in 2023 plaatsvinden. In het eerste kwartaal van 2023 zal worden gestart met de ouderenzorg. Het toetsen van dossiers gebeurt zowel door zorgcoördinatoren, psychologen als door kwaliteitsadviseurs.
  • De overgang van CURA (het oude digitale cliëntdossier) naar ONS (het nieuwe digitale cliëntdossier is van grote invloed op het vastleggen van de onvrijwillige zorg in het dossier. Hier is veel aandacht voor geweest in 2022. Er is o.a. een projectleider specifiek voor het thema onvrijwillige zorg in ONS ingezet. In 2023 zal de overgang plaatsvinden, dus dit blijft een belangrijk aandachtspunt.
  • Om de scholingen goed te borgen in de organisatie zijn er afspraken met scholingsinstituut Medilex gemaakt voor het verzorgen van up-to-date scholingen.

Wat verdient nog aandacht?

De Wet zorg en dwang is nog niet overal goed geborgd en nog niet iedereen weet het Wzd-bureau goed te vinden.  

Wat zijn de doelen voor 2023?

Het doel voor 2023 is om het project af te ronden waarbij het Wzd-bureau een duidelijk en bekend expertisebureau is waar iedereen terecht kan voor vragen en ondersteuning met betrekking tot de Wzd. Momenteel wordt er gewerkt aan:

  • De vindbaarheid van het Wzd-bureau door een duidelijke webpagina en een telefoonnummer waar iedereen heen kan bellen voor Wzd-vragen en ondersteuning.
  • Het herzien van het huidige dashboard met cijfers over onvrijwillige zorg. Door de overgang naar het nieuwe cliëntdossier ONS is herziening noodzakelijk. De volgende stap is dat deze informatie periodiek wordt terug gekoppeld aan de directeuren en hoofden.  

Analyse Wet zorg en dwang

Voor 1 juli 2023 leveren wij een analyse onvrijwillige zorg aan bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Dit is een algemene analyse op de toepassing van onvrijwillige zorg in 2022. De analyse is onderaan deze pagina als bijlage toegevoegd aan dit digitale kwaliteitsverslag.

Twee keer per jaar leveren we ook digitaal een overzicht aan bij de IGJ met data op locatie- en persoonsniveau (anoniem) over de uitgevoerde onvrijwillige zorg over een bepaalde periode. Deze data gebruikt de inspectie voor het toezicht op locatie- en organisatieniveau. Ook gebruikt de inspectie deze data om inzicht te krijgen op de ontwikkelingen rondom onvrijwillige zorg per zorgsector of regio.